Podstawy automatyki: jak czytać schemat elektryczny?

Schematy elektryczne to bardzo przydatne narzędzie dla wszystkich osób zajmujących się elektryką lub elektroniką. Jest to jedno z najważniejszych źródeł informacji dotyczących danego obwodu. Na podstawie schematu można nie tylko lepiej zrozumieć działanie układu lub urządzenia, lecz także projektować nowe komponenty czy też wykonywać obliczenia pozwalające na sprawdzenie wpływu różnych zmian na pracę obwodu. Z tego względu warto dowiedzieć się, jak czytać schematy elektryczne. Ważnym elementem w pracy ze schematami elektrycznymi jest również miejsce dostępu do danych, do czego służą w dobie digitalizacji nowoczesne systemy CMMS.

Jakie elementy zawiera schemat elektryczny?

Zdecydowana większość schematów elektrycznych jest wykonywana według standardowych konwencji, które pozwalają na łatwiejsze zrozumienie działania układu nawet w przypadku osób, które nie miały wcześniej styczności z danym urządzeniem. Aby nauczyć się poprawnego odczytywania schematów, warto zacząć od zrozumienia podstawowych symboli graficznych. Oto najważniejsze z nich:

1. Przewody – przedstawiane jako linie proste, które stanowią reprezentację przewodów podłączonych do poszczególnych komponentów. Z reguły linia ciągła (czasami rysowana w kolorze czerwonym) oznacza, że w danym miejscu znajduje się przewód zasilający lub sygnałowy, natomiast linia przerywana (kropka-kreska) symbolizuje przewody ochronne.
2. Węzły połączeń – połączenia między przewodami są najczęściej oznaczane kropkami, a czasami także niewielką, ukośną „odnogą” pomiędzy przewodami. Jeśli linie przewodów przecinają się na schemacie, ale w miejscu przecięcia nie znajduje się żaden symbol graficzny, oznacza to, że nie są one połączone.
3. Symbole komponentów elektrycznych – jest to dość rozbudowana grupa symboli, która zawiera szereg graficznych reprezentacji poszczególnych elementów układu. Przeważnie po obydwóch stronach komponentu na schemacie znajdują się przewody, co wskazuje na podłączenie danej części w konkretnym miejscu. Najczęściej można spotkać się z następującymi elementami:

• Rezystory – rysowane jako prostokąty bez wypełnienia. Jeśli nad prostokątem znajdują się strzałki – jest to fotorezystor, jeśli pod rezystorem lub przez niego przechodzi pojedyncza strzałka, symbol przedstawia potencjometr (rezystor nastawny).
• Cewki – prostokąty z wypełnieniem lub kilka umieszczonych obok siebie łuków, przypominających wyglądem spiralę.
• Przyciski – linia ukośna, tworząca przerwę w przewodzie.
• Diody – trójkąt, przy którego wierzchołku znajduje się prostopadle ułożona, krótka linia prosta.
• Kondensatory – dwie pionowe linie z niewielkim odstępem.
• Woltomierze i amperomierze – okręgi z literą odpowiednio „V” lub „A”.

Należy pamiętać, że powyższa lista symboli to tylko niewielka część wszystkich grafik, które można spotkać na schematach elektrycznych. Do tego dochodzi także szereg bardziej złożonych, jak również rzadziej stosowanych lub niestandardowych komponentów. W większości przypadków, jeśli na danym schemacie znajdują się bardziej nietypowe części, powinna być do niego dołączona legenda opisująca znaczenie poszczególnych grafik. Do tego dochodzą także różne symbole złożone z liter – można spotkać się np. z oznaczeniami typu „VCC” (źródło zasilania), „GND” (uziemienie) czy też z wartościami poszczególnych właściwości elementów obwodu.

Jak rozwinąć swoje umiejętności w czytaniu schematów?

Czytanie schematów elektrycznych może wydawać się trudnym zadaniem – zwłaszcza z początku, gdy dopiero zaczynamy zdobywać doświadczenie w tym obszarze. Aby radzić sobie z tą czynnością coraz lepiej, najlepszą opcją jest po prostu ciągłe doskonalenie swoich umiejętności. Warto zacząć od analizy schematów stosunkowo prostych urządzeń, które zawierają głównie typowe komponenty, a ich działanie jest łatwe do zrozumienia. W miarę wzrostu doświadczenia można przejść do bardziej skomplikowanych obwodów, np. przedstawiających urządzenia automatyki przemysłowej. Przydatne mogą być również materiały edukacyjne w postaci książek, kursów czy programów komputerowych pozwalających stopniowe zapoznawanie się z coraz bardziej złożonymi schematami.

Dlaczego warto umieć czytać schematy elektryczne?

Czytanie schematów to bez wątpienia przydatna umiejętność dla każdej osoby zajmującej się elektryką, elektroniką lub automatyką. Warto zwrócić uwagę przede wszystkim na uniwersalność oznaczeń i schematów – w większości przypadków te same oznaczenia są stosowane na całym świecie. Dzięki temu zrozumienie działania różnych urządzeń nie stanowi żadnego problemu, niezależnie od producenta, modelu czy specyfiki funkcjonowania danego sprzętu. Znając poszczególne symbole, można także bez problemu komunikować się z innymi osobami działającymi w podobnych obszarach. Co więcej, informacje zawarte na schematach mogą być wykorzystane do wykonywania obliczeń, co będzie wartościowym wsparciem np. przy analizie wpływu potencjalnych zmian w urządzeniu.

Znajomość schematów pozwala dodatkowo na łatwiejsze diagnozowanie usterek, jak również na przygotowywanie się do rozbudowy lub zmiany konfiguracji urządzenia. Schematy można traktować jako swego rodzaju „język” wykorzystywany przez specjalistów z branży elektrycznej, elektronicznej i automatyki – jego znajomość pozwoli lepiej zrozumieć działanie układów, a także usprawnić komunikację i wdrażanie swoich pomysłów w życie.

Jak systemy CMMS pomagają w zarządzaniu dokumentami?

Skomputeryzowany system zarządzania konserwacją (CMMS) to potężne narzędzie usprawniające i optymalizujące operacje konserwacyjne. Jedną z jego kluczowych funkcji jest efektywne zarządzanie dokumentami. Oto w jaki sposób systemy CMMS przyczyniają się do tego:

Scentralizowane przechowywanie dokumentów

• Pojedyncze repozytorium: Wszystkie istotne dokumenty, w tym zlecenia pracy, procedury konserwacji, raporty z inspekcji i instrukcje bezpieczeństwa, mogą być przechowywane w scentralizowanej bazie danych w systemie CMMS.
  Łatwy dostęp: Upoważniony personel może uzyskać dostęp do tych dokumentów z dowolnego miejsca z połączeniem internetowym, co zmniejsza potrzebę ich fizycznego przechowywania i wyszukiwania.

Kontrola wersji i śledzenie historii

• Wersje dokumentów: Systemy CMMS mogą śledzić zmiany wprowadzone w dokumentach, zapewniając, że najnowsze wersje są zawsze dostępne.
  Ścieżki audytu: Historia zmian w dokumentach jest przechowywana, zapewniając cenną ścieżkę audytu dla celów zgodności i rozwiązywania problemów.

Zautomatyzowane przepływy pracy i powiadomienia

• Dystrybucja dokumentów: CMMS może automatycznie dystrybuować dokumenty do odpowiednich pracowników w oparciu o predefiniowane przepływy pracy.
  Przypomnienia i alerty: System może wysyłać powiadomienia przypominające użytkownikom o zbliżających się przeglądach dokumentów, inspekcjach lub certyfikacjach.

Podsumowanie

Zastanawiasz się, jak usprawnić dział UR? Qrmaint CMMS może pomóc! Skontaktuj się z nami, aby dowiedzieć się więcej lub wypróbuj nasz system przez 14 dni. Zadzwoń pod +48 12 400 41 70.