Utrzymanie Ruchu wsparciem dla zakładu w ochronie przed szkodnikami

Przyjęło się mówić, że Dział Utrzymania Ruchu w firmie produkcyjnej sektora spożywczego, zajmuje się planowaniem, serwisowaniem oraz konserwacją maszyn i urządzeń produkcyjnych zgodne z harmonogramem lub doraźnie, gdy trzeba interweniować na linii bo zdarzyła się awaria. Czy na pewno rola UTR sprowadza się tylko do tych działań? Zdecydowanie nie! Jest wiele ważnych aspektów związanych z bezpieczeństwem żywności, w których nieocenione jest wsparcie, czynny udział i nadzór pracowników Utrzymania Ruchu.

Dział Utrzymania Ruchu i zwalczanie szkodników

Jednym z tych aspektów jest zwalczanie szkodników i nadzór nad szkodnikami w zakładzie spożywczym. Żywe szkodniki takie jak owady latające są bezpośrednim zagrożeniem dla jakości produktów spożywczych. Wśród szkodników identyfikowanych w zakładach spożywczych można wyróżnić m. in. owady latające z rzędu muchówek i motyli.

Ich źródłem i jednocześnie miejscem bytowania przy nie odpowiednim zabezpieczeniu zakładu mogą być:

• hale produkcyjne,
• magazyny surowców,
• produktów gotowych,
• odpadów, p
• omieszczenia socjalne,
• teren zewnętrzny zakładu ze strefami przyjęcia surowców i wydania produktów.

W prowadzonej przez zakład analizie ryzyka, szkodniki traktowane są jako zagrożenie fizyczne i biologiczne, wywierając bezpośredni negatywny wpływ na bezpieczeństwo produktu. Zagrożeniem fizycznym będzie przed wszystkim zanieczyszczenie owadami jak również ich odchodami, produktów i powierzchni mających kontakt z produktem. Zagrożeniem biologicznym będzie natomiast rozprzestrzenianie drobnoustrojów chorobotwórczych (bakterii, wirusów, pasożytów). W związku z realnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa produktów, każdy zakład produkcji spożywczej jest zobowiązany do opracowania działań prewencyjnych na wypadek wystąpienia zagrożeń oraz działań korekcyjnych i korygujących w celu usunięcia zagrożeń oraz przyczyn ich występowania.  Wśród działań prewencyjnych możliwych do podjęcia przez zakład będą poniższe:

• Przestrzeganie zakładowych zasad GMP/GHP,
• Uszczelnienie zakładu w celu ograniczenia przedostawania się owadów do pomieszczeń m.in. poprzez zamontowanie siatek w oknach o drobnych oczkach (max. 1,2 mm),
• Montowanie w otworach wejściowych zasłon, kurtyn powietrznych, samozamykających się drzwi,
• Uszczelnianie rur czy przejść kablowych przez ściany wewnętrzne, zewnętrzne, posadzki, sufity,
• Zainstalowanie urządzeń monitorujących aktywność owadów – lampy owadobójcze, pułapki feromonowe, Fly Trap, Window Trap, Panko oraz wymiana okresowa świetlówek w lampach.

Działania UR oraz profil działalności firmy

Oczywiście ww. działania należą do proponowanych, ponieważ każdy zakład indywidualnie w zależności od profilu działalności którą prowadzi, rodzaju produktów będących przedmiotem działalności, podejmuje decyzję o podjęciu właściwych działań. Częściowo te działania podejmowane są przez specjalistyczną firmę DDD zajmującą się dezynsekcją i deratyzacją. W tych działaniach niezbędny jest jednak również udział fachowców Utrzymania Ruchu.

Poniższy schemat (Rys. 1) przedstawia przykładowy udział UTR w nadzorze nad szkodnikami w zakładzie. Powiązanie działań prewencyjnych związanych z nadzorem nad szkodnikami, a czynnościami wykonywanymi przez Dział Utrzymania Ruchu w zakładzie spożywczym.

Choć na pierwszy rzut oka nadzór nad szkodnikami w zakładzie kojarzony jest z czynnościami zlecanymi i wykonywanymi przez specjalistyczne firmy DDD, to z analizy czynności opisanych schematem wynika,  że do przeprowadzenia skutecznego nadzorowania szkodników potrzebne jest wsparcie Działów Utrzymania Ruchu w zakładzie. A to nie koniec! Każde podjęte działanie zgodnie z wymaganiami standardów jakości i bezpieczeństwa żywności takich jak IFS v. 8 czy BRC v.9 wdrożonych w zakładach spożywczych należy udokumentować bądź powinno być ono udokumentowane.

Dlatego spodziewać należy się dostępnych w zakładzie np. protokołów po serwisowych z wykonanych przez UTR czynności w zakresie nadzoru zakładu nad szkodnikami, które potwierdzą spełnienie wymogu BRC v.9 pkt  4.14.9, który mówi, że ”Konieczne jest utrzymywanie zapisów związanych z inspekcjami w zakresie ochrony przed szkodnikami (…)”. Ponadto, jak stanowi standard BRC v.9 zgodnie z punktem 4.14.6 „(…) Urządzenia do monitorowania owadów muszą być sprawne i umieszczone we właściwym miejscu (…)”. Tu między jednym a drugim serwisem firmy DDD w przypadku nadzoru nad sprawnością urządzeń sprawuję pieczę UTR.

Należy również podkreślić rolę systemów CMMS (Computerized Maintenance Management System) w zarządzaniu zadaniami działu utrzymania ruchu. Oprogramowanie tego typu umożliwia efektywne planowanie i monitorowanie działań prewencyjnych, co jest szczególnie istotne w sytuacjach związanych z zagrożeniami takimi jak inwazje szkodników. System CMMS umożliwia centralizację informacji na temat stanu maszyn i urządzeń, harmonogramów przeglądów oraz zgłaszania usterek, czy innych zdarzeń. Dzięki temu zespół UTR może lepiej koordynować swoje działania, minimalizować ryzyko opóźnień w reagowaniu na potencjalne zagrożenia i zapewniać ciągłość pracy w obiekcie w branży spożywczej.

Zadania prewencyjne działów utrzymania ruchu

Należy zwrócić uwagę, że opisane schematem działania i czynności, dotyczą postępowania prewencyjnego, ale gdy zagrożenie znajdzie się poza kontrolą, trzeba będzie również podjąć środki korekcyjne, a następnie po stosownej analizie przyczyń powstałego zagrożenia podejmowane będą działania korygujące. W obydwu rodzajach działań również będzie potrzebne wsparcie Utrzymania Ruchu. Przecież gdy infestacja szkodników będzie na dużą skalę, podczas procesu gazowania, zamgławiania, oprysku trzeba będzie zabezpieczyć maszyny i urządzenia, a być może nawet ciągi wodne i kanalizacyjne. Newralgiczne punkty na linii produkcyjnej (szafy napięciowe, falowniki, pompy, napędy), wrażliwe na związki chemiczne niejednokrotnie agresywne dla materiału z jakiego wykonana jest instalacja, zna najlepiej Dział Utrzymania Ruchu.

Rozmieszczenie nitek wodno-ściekowych również jest znane UTR choćby z uwagi na konieczne odcięcie wody w zakładzie niezbędne do wykonywania niektórych prac serwisowych. W przypadku uszkodzenia świetlówki w lampie owadobójczej czy przepalenia startera tylko elektryk będzie mógł wymienić uszkodzoną świetlówkę czy dokonać oceny starterów. Należy pamiętać bowiem, że nie zawsze firma DDD zatrudnia serwisanta z uprawnieniami elektryka, a nawet jeśli je posiada to może okazać się, że pracownik serwisu DDD może dotrzeć do zakładu dopiero za dwa dni od zgłoszenia. Jak widać, planowanie, serwisowanie oraz konserwacja maszyn i urządzeń produkcyjnych to nie wszystko z czym mierzą się pracownicy Utrzymania Ruchu.

Nawet jeden z wielu aspektów związanych z bezpieczeństwem żywności, tj. nadzorowanie szkodników pokazuje jak dużą rolę odgrywa w nim praca UTR. Z doświadczenia wieloletniej pracy jako Pełnomocnik Zarządu ds. Systemów Jakości i Bezpieczeństwa Żywności i Pasz w firmie wytwórczej z sektora spożywczo – paszowego utrzymującej certyfikaty jakościowe mogę śmiało napisać, że skuteczność wdrożenia, utrzymywania i doskonalenia systemów jakości w firmie w wielu aspektach zależy od jakości współpracy z Działem Utrzymania Ruchu. Tę jakość determinuje: wiedza nabyta i nabywana przez pracowników UTR z zakresu systemów jakości, znajomość obsługiwanych urządzeń pod katem ich wpływu na bezpieczeństwo wytwarzanych produktów, umiejętność planowania przeglądów, serwisów i konserwacji maszyn i urządzeń oraz sprawne i skuteczne reagowanie w sytuacjach awaryjnych i kryzysowych.

Podsumowanie

Monitorowanie szkodników w zakładach produkcyjnych jest kluczowym elementem utrzymania bezpieczeństwa żywności. Zagrożenia fizyczne i biologiczne stwarzane przez szkodniki wymagają nie tylko działań prewencyjnych, ale także szybkiej reakcji na potencjalne sytuacje kryzysowe.

Dla zapewnienia skutecznej ochrony zakładów niezbędna jest współpraca pomiędzy działem utrzymania ruchu (UTR) a zewnętrznymi firmami zajmującymi się dezynfekcją i dezynsekcją (DDD), ponieważ wiele zadań, takich jak monitorowanie i utrzymanie obiektów, wymaga specjalistycznej wiedzy.

Zastanawiasz się, jak usprawnić dział UR? QRmaint CMMS może pomóc! Skontaktuj się z nami, aby dowiedzieć się więcej lub wypróbuj nasz system przez 14 dni. Zadzwoń pod +48 12 400 41 70.