Przeglądy techniczne UDT wózka widłowego

Przeglądy techniczne wózków widłowych to nie tylko obowiązek wynikający z przepisów – w rzeczywistości to coś znacznie ważniejszego. Mądre firmy traktują je jako filar bezpieczeństwa i sprawnego funkcjonowania magazynów czy zakładów produkcyjnych. Przestrzeganie norm Urzędu Dozoru Technicznego (UDT) chroni nie tylko pracowników czy maszyny, lecz także finanse przedsiębiorstwa. Jak w praktyce wyglądają kontrole? Gdzie zaczyna się rola dokumentacji, a gdzie kończy? Jak pomagają w tym nowoczesne systemy CMMS?

Czym właściwie jest wózek widłowy podlegający pod UDT?

Wózki jezdniowe podnośnikowe, które na co dzień widzimy w magazynach, oficjalnie zaliczają się do urządzeń transportu bliskiego (UTB). Oznacza to, że przed rozpoczęciem pracy muszą uzyskać odpowiednią decyzję UDT. Nie można po prostu przywieźć wózka na plac budowy i ruszyć do pracy – najpierw potrzebne jest zatwierdzenie techniczne. W ramach zatwierdzenia sprawdzane są jego najważniejsze funkcje. Weryfikuje się też bezpieczeństwo jego użytkowania.

A kiedy już wózek zacznie działać, nie kończą się obowiązki. W grę wchodzą regularne badania techniczne. Powinny być zawsze przeprowadzane przez wykwalifikowanych inspektorów. Warto też pamiętać, że wózki pracują w bardzo różnych warunkach: w jednym miejscu głównie wożą kartony, w innym codziennie podnoszą kilka ton metalu. Ale niezależnie od zastosowania – wymagania bezpieczeństwa pozostają równie wysokie.

Co ważne, zignorowanie tej kwestii może oznaczać poważne konsekwencje dla firmy. Mowa zwłaszcza o zagrożeniu dla zdrowia pracowników. To jednak nie wszystko – trzeba pamiętać też o potencjalnym spadku wydajności czy o karach finansowych.

Podstawy prawne, czyli skąd biorą się wymagania

Przepisy dotyczące przeglądów wózków widłowych nie biorą się znikąd. Istnieje kilka różnych aktów prawnych, które regulują ten obszar. Kluczowe dokumenty to:

• ustawa o dozorze technicznym (2000 r.),
• rozporządzenie MPiT z 2018 r. określające warunki techniczne dozoru,
• specjalistyczne rozporządzenia UDT dla poszczególnych typów urządzeń.

To właśnie te dokumenty wyznaczają, które urządzenia obejmuje dozór pełny, a które ograniczony. Oprócz tego określają, jak często trzeba je badać oraz jakie formalności muszą być spełnione. Co ważne: właściciel lub użytkownik wózka nie może liczyć na taryfę ulgową – to on odpowiada za zgłoszenie urządzenia, pilnowanie terminów i kompletowanie dokumentacji.

Przegląd przeglądów – rodzaje badań technicznych

Kiedy zaczynamy eksploatację wózka, pierwszym obowiązkiem jest badanie odbiorcze. Odbywa się ono przed rozpoczęciem pracy urządzenia. Inspektor weryfikuje wtedy, czy montaż przebiegł poprawnie i czy wszystkie elementy są zgodne z wymaganiami. Bez jego zgody wózek nie ruszy do pracy.

Następnie trzeba pamiętać o badaniu okresowym. Zazwyczaj przeprowadza się je co rok, choć czasami – przy ciężkiej eksploatacji – terminy mogą być krótsze. Inspektor ma tu sporo do powiedzenia. Wiele zależy tutaj od rodzaju wózka i od warunków jego eksploatacji.

Oprócz tego zdarzają się badania doraźne – zarówno kontrolne, jak i powypadkowe. Kontrolne wykonuje się np. po poważnych naprawach lub przeniesieniu sprzętu. Powypadkowe zaś są konieczne, gdy wózek brał udział w incydencie mogącym wpłynąć na jego stan techniczny.

Jak wygląda procedura przeglądu UDT krok po kroku?

Przegląd UDT odbywa się według ustalonych zasad. Najpierw trzeba złożyć wniosek. Potem przychodzi czas na przygotowanie wózka. Urządzenie musi być czyste, w pełni sprawne i mieć aktualną dokumentację – od instrukcji obsługi po potwierdzenia napraw. Aby utrzymać porządek w dokumentach, warto skorzystać z systemu CMMS.

Podczas kontroli inspektor dokładnie sprawdza wszystkie kluczowe elementy: hydraulikę, napęd, systemy bezpieczeństwa, oznaczenia i tabliczki. Następnie przeprowadza testy funkcjonalne – wózek musi wykonać kilka podstawowych operacji.

Po wszystkim sporządzany jest protokół. Jeśli wszystko jest w porządku, wydawana jest pozytywna decyzja. W razie wykrycia usterek – trzeba je naprawić i ponownie zaprosić inspektora. Należy tutaj zaznaczyć, że do wydania decyzji wózek jest w zasadzie wyłączony z użycia.

Dlaczego systematyczne przeglądy mają tak wielkie znaczenie?

Przede wszystkim chodzi o bezpieczeństwo pracowników. Większość wypadków z udziałem wózków widłowych bierze się z ich złego stanu technicznego albo błędów użytkowników. Regularne przeglądy pozwalają wcześnie wykryć problemy – zanim przerodzą się one w poważne awarie czy tragedie. To z kolei znacznie ogranicza ryzyko niepożądanych sytuacji w zakładzie.

Poza tym regularne badania to również sposób na przedłużenie życia urządzenia i ograniczenie kosztów eksploatacji. Lepiej zapobiegać niż płacić za kosztowne naprawy albo – co gorsza – nowy sprzęt.

Dokumentacja techniczna – nie tylko papiery na półce

Wózek widłowy objęty dozorem musi też mieć odpowiednią dokumentację. Ale samo jej posiadanie to jeszcze za mało. Dokumenty muszą być aktualne, kompletne i łatwo dostępne – szczególnie w razie kontroli.

Problem w tym, że papierowe dokumenty łatwo się gubią lub dezaktualizują. Dlatego coraz więcej firm przenosi zarządzanie dokumentacją do systemów CMMS. Dzięki temu wszystkie dane są w jednym miejscu, a ryzyko błędów znacząco maleje. Korzystanie z oprogramowania tego typu to też o wiele łatwiejsza obsługa ewentualnych napraw i innych procesów.

CMMS – jak technologie wspierają bezpieczeństwo

Systemy CMMS (Computerized Maintenance Management Systems) to realne wsparcie w codziennej pracy. Pozwalają one nie tylko archiwizować dokumenty, ale też:

• przypominać o terminach przeglądów,
• śledzić historię napraw i inspekcji,
• tworzyć raporty potrzebne podczas audytów.

Każdy wózek w systemie powiązany jest z własną historią techniczną. To ogromna pomoc przy przygotowaniach do przeglądów UDT, audytów czy wewnętrznych kontroli jakości. Dodatkowo można liczyć na większą kontrolę nad sprzętami wykorzystywanymi w zakładzie.

Gdzie firmy najczęściej popełniają błędy?

Mimo jasnych regulacji wciąż zdarzają się błędy. Najczęstsze problemy to:

• brak pełnej dokumentacji,
• brak badań po naprawach,
• nieterminowe zgłaszanie urządzeń,
• ignorowanie codziennych przeglądów wykonywanych przez operatorów.

Innym częstym błędem jest przeciążanie wózków lub używanie nieautoryzowanych części zamiennych. To wszystko znacząco zwiększa ryzyko usterek, wypadków i kosztownych przestojów. Warto mieć świadomość na ten temat, by móc uniknąć różnych niechcianych skutków.

Podsumowanie – przegląd przepisów i dobrych praktyk

Przeglądy techniczne wózków widłowych pod okiem UDT to nie przykry obowiązek, ale realna inwestycja w bezpieczeństwo i wydajność. Systematyczne kontrole, dbałość o dokumentację i wdrażanie nowoczesnych narzędzi takich jak CMMS to elementy, które powinny być standardem w każdej nowoczesnej firmie.

W czasach, kiedy bezpieczeństwo pracy staje się równie ważne jak wyniki finansowe, profesjonalne podejście do przeglądów technicznych to nie opcja – to konieczność. Zlekceważenie tego aspektu zawsze prowadzi prędzej czy później do negatywnych skutków. Wtedy może być już za późno na proste rozwiązania – zdecydowanie lepiej zadbać o to wszystko z wyprzedzeniem.